تجهیزات پشتیبانی زمینی فرودگاهی (GSE) ابزارها و وسایلی هستند که در عملیات زمینی و پس از فرود هواپیماها مورد استفاده قرار می‌گیرند تا خدمات مختلفی به هواپیماها، مسافران و بار آنها ارائه شود. این تجهیزات در فاصله زمانی بین دو پرواز به منظور انجام سریع و دقیق عملیات مختلف به کار می‌روند. بسیاری از شرکت‌های هواپیمایی برای افزایش کارایی و کاهش زمان توقف هواپیماها، قراردادهای هندلینگ زمینی خود را به فرودگاه‌ها یا شرکت‌های هندلینگ اختصاصی می‌دهند.
تجهیزات پشتیبانی زمینی فرودگاهی شامل طیف گسترده‌ای از وسایل نقلیه و دستگاه‌ها است که در عملیات مختلف نظیر بارگیری و تخلیه مسافر و بار، سوختگیری هواپیما، تعمیر و نگهداری موتور و بدنه، تأمین غذا و نوشیدنی برای مسافران، و نگهداری از شرایط کابین هواپیما استفاده می‌شود. یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها در این زمینه، بارگیری و تخلیه مسافر و بار است که باید با دقت و سرعت انجام شود تا زمان توقف هواپیما در فرودگاه به حداقل برسد. از سوی دیگر، سوختگیری هواپیما نیز یکی دیگر از عملیات حیاتی است که باید با رعایت دقت و استانداردهای ایمنی انجام گیرد.
علاوه بر این، خدمات ویژه‌ای مانند تأمین آب آشامیدنی، تخلیه مخازن توالت هواپیما، حمل افراد بیمار، معلول و سالخورده، و همچنین نظافت کابین هواپیما نیز جزء خدمات هندلینگ زمینی است. این خدمات از طریق تجهیزات خاصی نظیر دستگاه‌های نظافت کابین، سیستم‌های تهویه و تأمین نیروی برق هواپیما، و همچنین تأمین مواد مصرفی مانند صابون، بالش و پتو انجام می‌شود. برای راحتی و ایمنی بیشتر مسافران، شرکت‌های هندلینگ باید شرایط مناسب و بهینه‌ای را برای مسافران و خدمه فراهم کنند.
در نهایت، هندلینگ زمینی فرودگاهی به سرعت، دقت و کارایی نیاز دارد تا بتواند زمان توقف هواپیما در فرودگاه را کاهش دهد و به این ترتیب بازدهی پروازها و برنامه‌های پروازی شرکت‌های هواپیمایی را افزایش دهد.
چاک (Chocks)
چاک‌ها (Chocks) تجهیزاتی هستند که برای جلوگیری از حرکت ناخواسته هواپیما هنگام توقف استفاده می‌شوند. این ابزارها معمولاً از موادی مقاوم مانند چوب یا لاستیک سخت ساخته می‌شوند تا بتوانند فشار ناشی از وزن هواپیما را تحمل کرده و از جابجایی آن جلوگیری کنند. چاک‌ها به‌طور معمول به‌صورت یک جفت طراحی می‌شوند و در جلو و عقب چرخ‌های هواپیما قرار می‌گیرند. به‌منظور افزایش ایمنی و جلوگیری از حرکت، این جفت چاک‌ها معمولاً با طناب یا کابل به یکدیگر متصل می‌شوند تا از جدا شدن آنها در شرایط مختلف جلوگیری شود.
استفاده از چاک‌ها در فرودگاه‌ها و هنگام عملیات زمینی هواپیما بسیار حیاتی است و نقش مهمی در حفظ امنیت پروازها دارد.
تجهیزات سوختگیری (Refuelers)
تجهیزات سوختگیری هواپیما شامل تانکرهای سوخت‌رسان و کامیون‌های هیدرنت می‌شوند که هرکدام وظیفه تأمین سوخت مورد نیاز هواپیما را دارند. تانکرهای سوخت‌رسان معمولاً دارای مخازن بزرگ با ظرفیت‌هایی تا ۶۰,۰۰۰ لیتر هستند و از موادی مقاوم مانند آلومینیوم یا فولاد ضد زنگ ساخته می‌شوند. این تانکرها به امکاناتی مانند دریچه‌های بازدید، شیرهای پنوماتیک برای فشار و خلأ، نشان‌گر موجودی سوخت و حس‌گر پنوماتیک برای کنترل پر شدن مخزن مجهز هستند. با این حال، در بسیاری از فرودگاه‌های مدرن، استفاده از تانکرها کمتر رایج شده است و سیستم‌های هیدرنت زیرزمینی جایگزین آنها شده‌اند.
این شبکه‌های زیرزمینی لوله‌کشی شده‌اند تا سوخت را مستقیماً به محل پارک هواپیماها منتقل کنند. برای ارتباط با هواپیما از دستگاهی به نام hydrant truck استفاده می‌شود که وظیفه انتقال سوخت از شبکه زیرزمینی به هواپیما را دارد. استفاده از سیستم‌های هیدرنت در مقایسه با تانکرهای سوخت‌رسان مزایای قابل‌توجهی دارد، از جمله این که نیازی به پر کردن مجدد تانکرها پس از خالی شدن نیست و عملیات سوختگیری سریع‌تر و کارآمدتر انجام می‌شود.
ژنراتور برق زمینی (Ground power unit)
ژنراتور برق زمینی یا Ground Power Unit (GPU)، تجهیزاتی هستند که نیروی برق مورد نیاز هواپیماها را در هنگام توقف روی زمین تأمین می‌کنند. این واحدها برای تأمین برق سیستم‌های مختلف هواپیما به کار می‌روند و به هواپیما اجازه می‌دهند بدون نیاز به استفاده از منابع داخلی خود، از برق زمینی بهره‌مند شوند.
اکثر هواپیماها به هر دو نوع جریان مستقیم (DC) و جریان متناوب (AC) نیاز دارند. برای مثال، هواپیماهای بزرگ مسافربری معمولاً از جریان مستقیم با ولتاژ ۲۸ ولت و جریان متناوب سه فاز با ولتاژ ۱۱۵ ولت و فرکانس ۴۰۰ هرتز استفاده می‌کنند. GPUها به دو شکل ثابت و سیار در فرودگاه‌ها موجود هستند و از طریق یک کابل سه‌فاز به هواپیما متصل می‌شوند.
وظایف اصلی GPU شامل تأمین برق برای روشن کردن APU (در صورت نیاز)، روشن کردن موتورها و ژنراتورها، راه‌اندازی سیستم تهویه، و تأمین برق چراغ‌های کابین هنگام سوار یا پیاده شدن مسافران است. تعداد GPU مورد نیاز هر هواپیما به اندازه آن بستگی دارد؛ به‌طوری‌که هواپیماهای باریک‌پیکر به یک GPU، هواپیماهای پهن‌پیکر به دو GPU، و هواپیماهای بزرگ مانند ایرباس A380 به چهار GPU نیاز دارند.
این تجهیزات نقش مهمی در عملیات زمینی فرودگاه‌ها ایفا کرده و به بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش فشار بر منابع داخلی هواپیما کمک می‌کنند.
واحد تهویه هوا (Air Conditioning Unit)
واحد تهویه هوا یا Air Conditioning Unit تجهیزاتی هستند که وظیفه تأمین و تنظیم هوای مطبوع داخل کابین هواپیما را هنگام توقف در رمپ بر عهده دارند. این دستگاه‌ها در فرودگاه‌ها به دو شکل ثابت و سیار وجود دارند و برای ایجاد شرایط مناسب دمایی و تهویه مطلوب در داخل هواپیما به کار می‌روند.
عملکرد این واحدها از طریق داکت‌های انعطاف‌پذیر با قطر بزرگ صورت می‌گیرد که هوا را به صورت مستقیم به داخل کابین هدایت می‌کنند. این داکت‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند حجم بالایی از هوا را منتقل کرده و دمای داخلی کابین را در محدوده‌ای راحت و قابل قبول برای مسافران و خدمه حفظ کنند.
هواپیماهای بزرگ‌تر معمولاً به دو واحد تهویه نیاز دارند تا بتوانند به‌صورت همزمان هوای لازم را برای تمامی بخش‌های کابین فراهم کنند. استفاده از این تجهیزات در زمان توقف هواپیما، نه تنها راحتی مسافران و خدمه را تضمین می‌کند، بلکه از مصرف انرژی داخلی هواپیما نیز جلوگیری کرده و کارایی عملیات زمینی را افزایش می‌دهد.
ایر استارتر (Air Start Unit)
ایر استارتر یا Air Start Unit (ASU) یکی از تجهیزات حیاتی در عملیات زمینی فرودگاه است که به‌منظور استارت موتورهای هواپیما در مواقعی که واحد توان کمکی (APU) هواپیما در دسترس یا فعال نباشد، به کار می‌رود. این دستگاه با تأمین هوای فشرده و ارسال آن به موتورهای هواپیما، فرآیند استارت را آغاز می‌کند.
عملکرد ایر استارتر به این صورت است که از طریق یک یا دو شلنگ انعطاف‌پذیر به سیستم هواپیما متصل می‌شود و هوای فشرده مورد نیاز برای راه‌اندازی موتور را تأمین می‌کند. هواپیماهای بزرگ‌تر ممکن است به سه واحد ایر استارتر نیاز داشته باشند تا بتوانند به‌صورت همزمان هوای کافی برای استارت تمامی موتورهای خود دریافت کنند.
استفاده از ASU نه تنها موجب افزایش کارایی و تسریع در عملیات آماده‌سازی هواپیما می‌شود، بلکه در مواقع اضطراری یا عدم دسترسی به APU، جایگزین بسیار مؤثری برای استارت موتورهای هواپیما به شمار می‌رود. این تجهیزات، به‌ویژه در فرودگاه‌های شلوغ و پررفت‌وآمد، نقشی کلیدی در کاهش زمان توقف هواپیما و بهینه‌سازی عملیات زمینی ایفا می‌کنند.
اتوبوس (Bus)
اتوبوس‌های فرودگاهی یکی از مهم‌ترین وسایل حمل‌ونقل زمینی در فرودگاه‌ها هستند که به‌منظور انتقال مسافران بین ترمینال‌ها و هواپیما یا حتی ترمینال‌های مختلف استفاده می‌شوند. این اتوبوس‌ها با طراحی منحصربه‌فرد خود، کاملاً مناسب برای محیط‌های فرودگاهی و نیازهای ویژه مسافران هستند.
یکی از ویژگی‌های برجسته این اتوبوس‌ها، کف بسیار پایین‌تر نسبت به اتوبوس‌های شهری است که به مسافران، به‌ویژه افراد مسن یا کسانی که دارای محدودیت‌های حرکتی هستند، کمک می‌کند به‌راحتی سوار و پیاده شوند. علاوه بر این، اتوبوس‌های فرودگاهی به درب‌های عریض‌تری در هر دو طرف مجهز هستند، به‌گونه‌ای که امکان پیاده و سوار شدن همزمان دو نفر را فراهم می‌کنند. این طراحی نه‌تنها موجب تسهیل جریان حرکت مسافران می‌شود، بلکه باعث کاهش زمان انتقال افراد و افزایش کارایی خدمات فرودگاهی می‌گردد.
اتوبوس‌های فرودگاهی نقش کلیدی در کاهش زمان توقف مسافران و اطمینان از حرکت سریع و سازمان‌دهی‌شده در فرودگاه‌ها دارند و به‌طور خاص برای نیازهای حمل‌ونقل در محیط‌های پرتردد طراحی شده‌اند.
لودر کانتینر (Container loader)
لودر کانتینر، که گاهی به نام لودر کارگو یا “K لودر” نیز شناخته می‌شود، یکی از تجهیزات کلیدی در فرودگاه‌ها برای جابه‌جایی بار است. این دستگاه برای بارگیری و تخلیه کانتینرها و پالت‌ها به داخل و خارج هواپیما طراحی شده است. لودرهای کانتینر با استفاده از غلطک‌ها یا چرخ‌های گردان تعبیه‌شده در سطح خود، امکان حرکت آسان بار را فراهم می‌کنند و فرآیند بارگیری را سریع‌تر و کارآمدتر می‌سازند.
بسته به اندازه و ظرفیت هواپیما، لودرهای کانتینر در انواع مختلفی شامل ظرفیت‌های ۳.۵ تن، ۷ تن (که به‌صورت نسخه استاندارد و جهانی استفاده می‌شود)، ۱۴ تن و ۳۰ تن تولید می‌شوند. این تنوع، اطمینان حاصل می‌کند که نیازهای بارگیری هواپیماهای کوچک و بزرگ به بهترین شکل برآورده شوند.
با استفاده از لودرهای کانتینر، فرآیند مدیریت بار هوایی به‌طور قابل‌توجهی تسهیل شده و دقت و ایمنی بیشتری در جابه‌جایی بارها فراهم می‌شود.
و در آخر…
تجهیزات پشتیبانی زمینی فرودگاهی (GSE) نقش حیاتی در عملیات زمینی و پشتیبانی از هواپیماها بین پروازها دارند. این تجهیزات طیف گسترده‌ای از وظایف را پوشش می‌دهند، از انتقال مسافران و بار تا تأمین نیروی برق، تهویه هوا، سوخت‌رسانی، و خدمات تعمیر و نگهداری. هدف اصلی از استفاده این تجهیزات، افزایش بهره‌وری، کاهش زمان توقف هواپیماها، و تضمین ایمنی و راحتی مسافران و خدمه پروازی است.
چاک‌ها برای ثبات و ایمنی هواپیماها هنگام توقف استفاده می‌شوند، در حالی که واحدهای GPU و تهویه هوا، برق و تهویه مطبوع موردنیاز هواپیما را در حالت پارک تأمین می‌کنند. تجهیزات سوخت‌رسانی، شامل تانکرها یا سیستم‌های هیدرنت، سوخت موردنیاز هواپیماها را به صورت کارآمد و ایمن تأمین می‌کنند. ایر استارترها، به‌ویژه در غیاب APU، فشار هوا برای استارت موتورهای هواپیما را فراهم می‌کنند.
برای جابه‌جایی بارها، لودرهای کانتینر با ظرفیت‌های مختلف و عملکرد دقیق طراحی شده‌اند و نقش مهمی در مدیریت بار هوایی ایفا می‌کنند. همچنین، اتوبوس‌های فرودگاهی با طراحی خاص برای تسهیل جابه‌جایی سریع و ایمن مسافران بین هواپیما و ترمینال به کار می‌روند.
تمام این تجهیزات برای پشتیبانی از عملیات پیچیده هوایی طراحی شده‌اند و با استفاده از فناوری‌های پیشرفته و استانداردهای بین‌المللی، ایمنی و کارایی صنعت حمل و نقل هوایی را تضمین می‌کنند. جمع‌آوری و هماهنگی صحیح این تجهیزات در فرودگاه‌ها باعث بهبود عملیات پروازی و کاهش زمان تأخیر می‌شود.